.jpg?w=900 "Nhấn vào ảnh để phóng to")
Học sinh Trường THCS Ngô Gia Tự biểu diễn tiết mục hát ca trù trong chuyên đề giáo dục địa phương. Ảnh: HOÀNG TÙNGĐưa văn hóa truyền thống vào tiết học
Giữa tháng 11, Trường THCS Ngô Gia Tự (phường Hải Dương) ghi dấu ấn khi thực hiện chủ đề “Hải Phòng - cái nôi ca trù vùng Duyên hải Bắc Bộ” trong nội dung giáo dục địa phương. Các nhóm học sinh lần lượt trình bày kết quả nghiên cứu bằng nhiều hình thức: hùng biện kết hợp video phóng sự, tiểu phẩm sân khấu tái hiện nguồn gốc ca trù, hay trình bày giá trị và hoạt động bảo tồn ca trù kèm hát, múa minh họa.
Học sinh chủ động kết hợp hùng biện, trình chiếu, giao lưu và biểu diễn nghệ thuật, tạo nên không khí học tập sáng tạo. Phần giao lưu bế mạc với trò chơi “Nhận diện di sản” trên Kahoot và biểu diễn cùng Câu lạc bộ Ca trù Hải Phòng khiến tiết học trở thành trải nghiệm văn hóa thực sự.
Cô giáo Vũ Thị Thoảng, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, qua chuyên đề, giáo viên và học sinh nhận thức rõ giá trị của ca trù trong không gian âm nhạc thành phố. Hải Phòng có nhiều làng ca trù tiêu biểu, nhiều nghệ nhân cống hiến trọn đời cho di sản. Vì vậy, nhà trường xác định kiên trì ba trụ cột: bảo tồn – truyền dạy – sáng tạo, duy trì Câu lạc bộ Ca trù để “giữ lửa” nghệ thuật trong học đường.
Tại Trường THCS Lập Lễ (phường Nam Triệu), học sinh hào hứng với nghệ thuật hát đúm Thủy Nguyên - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2018, được đưa vào chương trình môn giáo dục địa phương lớp 7. Trong tiết học, học sinh được ôn lại kiến thức cơ bản, phân tích trích đoạn hát đúm: tìm nhịp, chia câu, nhận diện câu đệm mở - kết, các ký hiệu âm nhạc… Trong quá trình học hát, các em còn vận động theo nhịp, kết hợp nhạc cụ, tạo không khí “học mà chơi, chơi mà học”.
Những mô hình trên phù hợp định hướng của ngành giáo dục Hải Phòng khi xem nghệ thuật truyền thống là chất liệu quan trọng của giáo dục thẩm mỹ. Theo Sở Giáo dục và Đào tạo, ca trù, hát đúm, chèo được lồng ghép hiệu quả trong chương trình giáo dục địa phương, giúp học sinh hiểu sự đa dạng của âm nhạc gắn với văn hóa, lịch sử nơi mình sinh sống.
Các chuyên đề văn hóa dân gian có ý nghĩa lớn, góp phần đổi mới giáo dục âm nhạc, lan tỏa giá trị dân tộc trong trường học. Thầy cô thêm kinh nghiệm tích hợp công nghệ số, phát triển năng lực thẩm mỹ và ý thức gìn giữ di sản ở học sinh. Nhờ đó, các em hình thành niềm tự hào và sự gắn bó với mạch nguồn văn hóa quê hương.
Hướng đi mở cho tương lai
.jpg?w=900 "Nhấn vào ảnh để phóng to")
Tất cả các trường tiểu học và THCS, cùng 40 trường THPT ở Hải Phòng đã thực hiện giảng dạy môn âm nhạc đúng quy định.Theo báo cáo của Sở Giáo dục và Đào tạo, dạy học môn âm nhạc theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 được triển khai nghiêm túc và hiệu quả. 100% trường tiểu học và THCS, cùng 40 trường THPT thực hiện giảng dạy môn âm nhạc đúng quy định. Nội dung nghệ thuật truyền thống được lồng ghép linh hoạt. Phương pháp giảng dạy đổi mới theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực, tăng cường thực hành, dự án, trải nghiệm. Nhiều trường kết hợp âm nhạc truyền thống với hiện đại và ứng dụng công nghệ thông tin, giúp học sinh tiếp cận đa dạng hơn.
Ở góc độ quản lý, việc đưa văn hóa dân gian vào trường học tạo nên môi trường giáo dục sinh động, giúp phát triển toàn diện năng lực cảm thụ nghệ thuật và thẩm mỹ của học sinh.
Theo đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo, phát triển giáo dục văn hóa - nghệ thuật chính là phần quan trọng trong mục tiêu xây dựng Hải Phòng trở thành “Thành phố âm nhạc”. Ngành giáo dục đang phối hợp tổ chức nhiều cuộc thi, liên hoan âm nhạc học đường; huy động nghệ nhân, nghệ sĩ truyền dạy chuyên sâu; tham mưu đầu tư các phòng học nghệ thuật và trang thiết bị phù hợp.
Trong thời gian tới, Hải Phòng dự kiến mở rộng mô hình giáo dục văn hóa truyền thống tại nhiều trường học, xây dựng thêm câu lạc bộ văn nghệ dân gian, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để tạo tài nguyên số về di sản phục vụ dạy và học. Ngành giáo dục cũng tăng cường liên kết với cơ sở đào tạo nghệ thuật, bảo tàng, nhà hát, làng nghề… nhằm hình thành chuỗi hoạt động trải nghiệm giúp học sinh tiếp xúc, trải nghiệm với không gian văn hóa sống động của thành phố Cảng.
Việc đưa văn hóa truyền thống vào trường học không phải phong trào ngắn hạn mà là bước đi bền vững để thế hệ trẻ hiểu nguồn cội, trân trọng di sản và mang theo bản sắc quê hương trong hành trang tương lai. Các mô hình triển khai ban đầu chứng minh hiệu quả rõ rệt khi văn hóa trở thành một phần của bài học, học sinh hào hứng tiếp nhận.
Từ những giờ học giản dị ấy, tình yêu sâu bền với quê hương và văn hóa được gieo mầm âm thầm nhưng bền bỉ, góp phần tạo nền tảng để Hải Phòng bước tới tương lai với vị thế thành phố giàu bản sắc và rực rỡ âm nhạc.