Cần tổ chức nhiều sân chơi, hoạt động ngoại khóa, giao lưu lành mạnh để thanh thiếu niên thể hiện bản thân qua các giá trị tích cực. Trong ảnh: Giờ ra chơi của học sinh Trường THCS An Lư, phường Hòa Bình.Đáng lo ngại
Dư luận chưa hết bàng hoàng trước vụ việc một học sinh tại Thanh Hóa tử vong do bạo lực học đường. Trước đó không lâu, tại một trường học ở Hà Nội xảy ra việc học sinh hành hung cô giáo ngay trong lớp học.
Còn tại Hải Phòng, cuối tháng 9/2025, nhóm học sinh Trường THPT Phan Bội Châu (xã Nam Sách) xô xát bên ngoài khu vực trường học, khiến một nam sinh lớp 11 bị gãy xương, phải nhập viện điều trị. Sau vụ việc, Sở Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo nhà trường chấn chỉnh, tăng cường công tác phòng, chống bạo lực học đường, đồng thời đình chỉ học một tuần đối với nhóm học sinh đánh bạn.
Những vụ việc này để lại nỗi bất an đối với các bậc cha mẹ học sinh và thầy cô giáo. Chị Nguyễn Thu Thủy có con đang học lớp 9 Trường THCS Minh Tân (phường Bạch Đằng) bày tỏ: “Gần đây, trên mạng xã hội liên tục xuất hiện những đoạn clip ghi lại cảnh học sinh đánh nhau khiến tôi thực sự hoang mang. Tôi luôn phải nhắc con tránh xa bạo lực và mong muốn các cấp, các ngành, nhà trường cùng chung tay để con em chúng tôi được học trong môi trường an toàn, lành mạnh”.
Bạo lực học đường đang trở thành vấn nạn xã hội, gây tổn thương cả thể chất lẫn tinh thần cho học sinh, làm suy giảm niềm tin và hình ảnh môi trường giáo dục. TS. Nguyễn Thị Quỳnh Phương, Phó chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Hải Phòng, Phó trưởng Khoa Chính trị, Tâm lý và Giáo dục thể chất (Trường đại học Hải Phòng) nhận định: “Bạo lực học đường là vấn đề nan giải, tồn tại nhiều năm nay. Vụ việc ở Thanh Hóa một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tính chất nguy hiểm và hệ lụy khôn lường nếu chúng ta không kịp thời ngăn chặn”.
Phân tích sâu nguyên nhân, TS. Nguyễn Thị Quỳnh Phương cho rằng, bạo lực học đường bắt nguồn từ nhiều yếu tố. Trước hết là đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh trong giai đoạn dậy thì với nhiều biến động về cảm xúc, nhu cầu thể hiện bản thân cao nhưng khả năng kiểm soát hành vi, cảm xúc còn yếu. Trong khi đó, hiểu biết về pháp luật, đạo đức, kỹ năng ứng xử, quản lý cảm xúc còn hạn chế, khiến các em dễ bột phát, hành xử sai lầm khi gặp mâu thuẫn.
Mặt khác, ảnh hưởng từ mạng xã hội cũng là yếu tố không thể bỏ qua. Các nội dung bạo lực, thử thách nguy hiểm tràn lan, cùng tâm lý đám đông khiến hành vi tiêu cực dễ bị cổ xúy, lôi kéo. Một nguyên nhân khác đến từ sự thiếu quan tâm của gia đình. Khi cha mẹ quá bận rộn, ít trò chuyện, không chia sẻ cảm xúc cùng con, trẻ dễ cảm thấy cô lập, bị bỏ rơi về tinh thần và tìm đến những cách thể hiện tiêu cực để khẳng định bản thân. Áp lực học tập, mối quan hệ bạn bè phức tạp, thiếu định hướng cũng có thể là “mồi lửa” dẫn tới hành vi bạo lực.
Xây dựng môi trường học đường lành mạnh để phòng chống bạo lực học đường. Trong ảnh: Giờ học của học sinh Trường THCS Nguyễn Văn Cừ, phường Hòa Bình.Xây dựng môi trường lành mạnh, nhân văn
Từ thực tế đó, TS. Nguyễn Thị Quỳnh Phương nhấn mạnh, giới trẻ cần được trang bị nhận thức đúng đắn về hậu quả của bạo lực, biết quản lý cảm xúc, ứng xử nhân văn và bảo vệ bản thân. Nhà trường và gia đình phải là 2 trụ cột quan trọng trong việc xây dựng môi trường thân thiện, an toàn, giúp học sinh thay đổi nhận thức và hành vi với bạn bè, thầy cô, cộng đồng. Để làm được điều này, nhà trường cần chú trọng giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng xử lý mâu thuẫn, kỹ năng tự kiểm soát cảm xúc cho học sinh. Song song đó, phải phát huy vai trò của đội ngũ tư vấn tâm lý học đường, thường xuyên nắm bắt diễn biến tâm lý của học sinh để kịp thời hỗ trợ, can thiệp.
Về phía gia đình, sự quan tâm gần gũi, lắng nghe và chia sẻ của cha mẹ là yếu tố then chốt. Trẻ em cần được sống trong không khí yêu thương, tôn trọng, được định hướng giải quyết vấn đề một cách tích cực, tránh sử dụng bạo lực để khẳng định mình. Đối với cộng đồng và chính quyền địa phương, cần tiếp tục phát triển các chương trình, chính sách phòng, chống bạo lực học đường; đẩy mạnh tuyên truyền về hành động đẹp, tử tế; đồng thời, tổ chức nhiều sân chơi, hoạt động ngoại khóa, giao lưu lành mạnh để thanh thiếu niên thể hiện bản thân qua các giá trị tích cực.
Ở góc độ quản lý giáo dục, thầy Lê Xuân Nguyên, Hiệu trưởng Trường THPT Thanh Hà cho biết: “Năm học nào Sở Giáo dục và Đào tạo cũng có kế hoạch phòng, chống bạo lực học đường. Tuy nhiên, trước tình hình đáng lo ngại hiện nay, nhà trường đang chủ động phối hợp lực lượng Công an tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho học sinh về cách nhận diện, phòng ngừa và xử lý xung đột, hướng tới xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện”.
Bạo lực học đường không chỉ làm tổn thương học sinh mà còn để lại hậu quả lâu dài cho xã hội. Vụ việc ở Thanh Hóa là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc, đòi hỏi các cấp, các ngành và từng gia đình phải hành động mạnh mẽ, đồng bộ hơn. Có như vậy mới giúp các em tránh xa hành vi bạo lực, hướng tới những giá trị nhân văn, hình thành thế hệ học sinh biết yêu thương, tôn trọng và sống có trách nhiệm.