Cựu học sinh Trường THPT Thái Phiên trở lại trường gặp lại cô giáo dạy học ngày xưa.'Tôn sư trọng đạo' - nét đẹp trong văn hóa dân tộc Việt Nam luôn được nâng niu, trân trọng qua mọi thời kỳ lịch sử.
Nối dài mạch nguồn đạo lý
Nhân dịp kỷ niệm 60 năm thành lập Trường THPT An Lão, thầy giáo Nguyễn Tiến Dũng, nguyên hiệu trưởng nhà trường được các học trò cũ đón về thăm lại trường xưa. Bước chân trở lại mái trường cũ, bao cảm xúc dâng trào, thầy Dũng xúc động chỉ cho mọi người gốc nhãn già, chứng nhân từ những ngày đầu thành lập trường. Khi đôi tay run run chạm vào chiếc kẻng được làm từ vỏ quả bom, bao ký ức một thời trong thầy bỗng ùa về. Gặp lại thầy, những học trò năm xưa nay dù tóc đã điểm bạc, vẫn vẹn nguyên sự trân quý, kính cẩn cúi đầu chào như trò nhỏ năm nào.
Trong câu chuyện trở về miền ký ức, thầy Dũng nhớ như in những lớp học tranh tre vách đất, không có cửa. Mùa đông, những cơn gió bấc hun hút lùa, nhìn học sinh run rẩy trong những chiếc áo phong phanh, cóng tay không cầm nổi bút, bàn chân đi đất nứt nẻ rớm máu, có những lúc bài giảng của thầy chùng lại, se thắt vì thương học sinh.
Thời kỳ đó, đời sống giáo viên cũng thiếu thốn trăm bề. Ngoài giờ lên lớp, các thầy cô giáo còn trồng rau, nuôi lợn, cấy lúa để cải thiện cuộc sống. Gian khổ là vậy, nhưng đội ngũ giáo viên vẫn sáng ngời đạo đức, kiên trì theo nghề, bám lớp, đến từng nhà học sinh để nắm bắt hoàn cảnh.
Nhà giáo Nguyễn Tiến Dũng trở lại Trường THPT An Lão, thăm lại chiếc kẻng làm từ vỏ bom, một kỷ vật không thể nào quên.Những học sinh nghèo, mồ côi càng được thầy cô giáo quan tâm đặc biệt. Những học trò đã ra trường, thầy vẫn âm thầm thăm hỏi, dõi theo từng bước trưởng thành...
Là học sinh khóa 1977 - 1980, thuộc thế hệ thứ hai của Trường THPT An Lão, nhưng khi trở lại trường xưa, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Chính sách chiến lược Trung ương Nguyễn Hoàng Anh vẫn vẹn nguyên cảm xúc về nghĩa tình thầy trò.
“Thời đó đời sống khó khăn lắm. Có bạn chỉ có đúng một bộ quần áo lành lặn để đi học. Có bạn đói đến mức phải nhặt những mẩu khoai trong nồi cám lợn để ăn. Giấy, bút, sách giáo khoa là thứ xa xỉ. Vậy mà, ngọn lửa hiếu học chưa bao giờ tắt. Nhờ sự dạy dỗ tận tâm của các thầy cô, nhiều người đỗ vào các trường đại học danh tiếng, được đi du học Liên Xô; trở thành bác sĩ, kĩ sư... đóng góp và cống hiến cho xã hội. Xa trường tròn 45 năm nhưng năm nào về quê tôi cũng đi qua cổng trường, dừng lại vài phút, nhìn hàng cây, sân trường, nhớ lại hình ảnh và công lao dìu dắt của thầy cô năm xưa, thấy lòng mình ấm áp lạ kỳ”, ông Nguyễn Hoàng Anh chia sẻ.
Còn với cô Đoàn Thị Ngọc Yến, giáo viên Trường THCS Đà Nẵng (phường Ngô Quyền), người đã có thâm niên gần 30 năm gắn bó với nghề sư phạm, cứ vào Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, cô lại có tâm trạng xốn xang bởi cô biết sẽ có “những đứa trò nhỏ năm xưa”, từ nhiều phương trời trở về thăm.
Các thế hệ học sinh Trường THPT An Lão ngày nay vẫn kế thừa truyền thống "tôn sư trọng đạo", biết ơn các thế hệ nhà giáo lão thành.Thời gian thấm thoát trôi, bao thế hệ học trò đã ra trường nhưng mỗi khi có dịp gặp lại, cô lại nghẹn ngào xúc động vì nhiều cô, cậu học trò bé tí ngày nào giờ đã trưởng thành. Thậm chí hai thế hệ cha - con, đều là học sinh của cô và dành cho cô sự trân quý nhất. Điều đó khiến cô càng thêm tự hào về nghề thiêng liêng mình đã lựa chọn. Và chính cô cùng các bạn trong lớp lại liên lạc, sắp xếp lịch để đến thăm, tri ân công lao của các thầy cô giáo ngày xưa của mình…
Cứ như vậy, qua hàng nghìn năm, truyền thống “tôn sư trọng đạo” được dân tộc ta xây dựng và lưu truyền tựa như một mạch nguồn dào dạt, tuôn chảy trong tâm khảm, ý niệm của mỗi người, trở thành một bản sắc văn hoá tốt đẹp, được toàn xã hội trân quý...
Gìn giữ truyền thống tốt đẹp
Theo bà Đặng Thúy Liên, Phó chủ tịch Hội Cựu giáo chức thành phố, "tôn sư trọng đạo" là một truyền thống tốt đẹp ngàn đời của dân tộc. Dù các quy định về lễ nghĩa có thể thay đổi theo từng giai đoạn lịch sử, nhưng cốt lõi của truyền thống này trong xã hội đương đại vẫn không khác xưa là mấy, tiếp tục bảo toàn những giá trị cốt yếu: sự kính trọng dành cho nhà giáo và sự trân quý việc học. Dù đâu đó vẫn tồn tại những hiện tượng tiêu cực, gây ảnh hưởng đến hình ảnh người thầy, song đó chỉ là hiện tượng đơn lẻ, không thể làm phai mờ ý nghĩa cao quý của truyền thống ấy.
"Tôn sư trọng đạo" trở thành nét đẹp của học sinh Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (phường Ngô Quyền).Sự kính trọng, biết ơn của toàn xã hội đối với các thầy cô giáo vẫn vẹn nguyên. Giá trị của người thầy không bao giờ thay đổi, đó là đem học thức, hiểu biết của mình truyền lại cho thế hệ nối tiếp. Học sinh là người được tiếp nhận nguồn tri thức từ thầy cô, được giáo dục, hình thành nhân cách, tạo dựng hành trang bước vào đời nên luôn tôn kính, biết ơn thầy cô.
Trong bất kỳ giai đoạn lịch sử hay xã hội nào, người thầy vẫn luôn giữ một vị trí đặc biệt, được tôn vinh và kính trọng. Điều này càng đúng hơn đối với dân tộc, đất nước và chế độ ta. Quyết định số 167/HĐBT do đồng chí Võ Nguyên Giáp ký ngày 28/9/1982, lấy ngày 20/11 hằng năm làm Ngày Nhà giáo Việt Nam chính là một minh chứng rõ nét cho truyền thống tốt đẹp đó. Kể từ đó, ngày 20/11 đã trở thành dịp để toàn xã hội tri ân các nhà giáo, bày tỏ tình cảm trân trọng với những người làm công tác giáo dục, đồng thời ghi nhận những đóng góp to lớn của ngành giáo dục và đào tạo trong sự nghiệp “trồng người”.
Trong bối cảnh hội nhập và phát triển mạnh mẽ hiện nay, giáo dục và đào tạo luôn được Đảng và Nhà nước ta xác định là quốc sách hàng đầu. Các nghị quyết quan trọng như Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, cùng Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển lĩnh vực này, đã đặt lên vai người thầy những trọng trách mới, thể hiện sự tin tưởng sâu sắc của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Trước yêu cầu đó, toàn ngành giáo dục đang nỗ lực đổi mới phương pháp giảng dạy, chuyển từ truyền thụ kiến thức một chiều sang phát triển phẩm chất và năng lực người học, lấy học sinh làm trung tâm. Dù phương pháp có thay đổi, vai trò của người giáo viên không hề giảm đi, mà ngược lại, càng đòi hỏi họ phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, rèn luyện nghiệp vụ, trau dồi kỹ năng sư phạm và giữ gìn hình ảnh cao đẹp. Chính những nỗ lực ấy sẽ góp phần nuôi dưỡng thế hệ trẻ trưởng thành, mang tri thức xây dựng quê hương, làm giàu cho Tổ quốc, và khi ấy, niềm vui của nghề giáo mới thực sự “đơm hoa, kết trái”.